11 phút - Paulo Coelho
Mình nghĩ thứ quan trọng nhất trên thế giới này mà ai cũng đã từng khao khát đó là cảm giác yêu và được yêu. Ở mỗi giai đoạn nào trong cuộc đời thì tình yêu cũng sẽ đến với nhiều hình dạng và tính chất khác nhau, tùy theo nhu cầu của mỗi con người. Nhưng không hiểu vì sao càng lớn chúng ta lại càng ít cảm nhận được tình yêu, để thỏa mãn bản thân và xua tan đi nỗi cô đơn, chúng ta có thể dùng tiền để mua một đêm bên ai đó.
Vậy cuộc sống của những người thực hiện trao đổi trên sẽ thế nào, họ có suy nghĩ gì về tình yêu? Thì trước khi chọn một nghề nào đó, ai cũng phải có suy nghĩ rất lâu mà. Mình không biết nữa có bao giờ họ hối hận không nhỉ?
1 phút để đưa ra quyết định cuộc đời, 11 phút thực hiện điều đó và mất cả triệu thời gian để suy nghĩ đúng hay sai. Như Maria đã từng nghĩ tiền là một động lực nhưng nó có là tất cả không? Hay mọi người ở trong cuộc buôn bán đó – những khách hàng và những người phụ nữ, chỉ muốn thỏa mãn bản thân họ theo một cách nào đấy? Có phải thế giới này quá khác so với những gì mà chúng ta được dạy ở trường? Những cuộc vui kéo dài vỏn vẹn 11 phút đó đủ sức hút với mọi người và họ sẵn sàng chi trả một cái giá rất cao cho điều đó.
“Ba trăm franc Thụy Sĩ một ngày, năm ngày mỗi tuần. Cả một gia tài! Tại sao những người phụ nữ kia vẫn tiếp tục công việc đó khi họ có thể kiếm đủ tiền trong vòng một tháng để trở về nhà và mua một ngôi nhà mới cho cha mẹ họ? Hay họ chỉ làm công việc đó trong một thời gian ngắn thôi? Hay là – và Maria thấy sợ với điều băn khoăn của chính mình – họ thích công việc đó?”
Nội dung chính:
Tình yêu
Quyển sách bàn nhiều khía cạnh liên quan đến tình yêu, cả những góc khuất đen tối nhất: sắc dục. Có những dạng tình yêu ngây thơ khi ta còn bé mà Maria vẫn nhớ mãi: đó là hình ảnh cậu bé cô thầm thích chủ động mượn cô cây bút chì nhưng cô chỉ im lặng tránh né. Khi cậu chuyển nhà đi đột ngột, cô nhận ra đã bỏ lỡ một cơ hội và biết mình ngu ngốc biết bao. Lúc nhỏ ấy mà, ta luôn muốn mọi thứ diễn ra như một câu chuyện cổ tích, có lẽ cô chỉ thất vọng và phát cáu vì cách tiếp cận tẻ nhạt thế này.
Hay như lời của một chủ cửa hàng si mê cô đã từng nói trước khi Maria lên đường sang Thụy Sĩ lập nghiệp: “Nếu em trở về, tôi vẫn sẽ đợi em. Tôi đã để lỡ cơ hội nói với em một điều rất giản dị: Tôi yêu em. Bây giờ, có thể là quá muộn nhưng tôi muốn em biết điều đó.” Suốt một thời gian dài trong những tháng ngày lạc lối, cô tin một ngày nào đó mình sẽ quay lại quê hương Brazil mua một trang trại, cô vin vào cái điều người đàn ông này nói, rằng có ai đó đang đợi cô về và người đó muốn cưới cô.
Cuộc đời quá ngắn ngủi, hay quá dài, để ta cho phép bản thân mình được hưởng sự xa hoa của cuộc sống tồi tệ như thế này. Đến một giai đoạn cuộc đời, bạn sẽ nhận ra không ai quanh mình thật sự hạnh phúc cả. Maria ghét việc mình đang làm, nó hủy hoại tâm hồn, khiến cô đánh mất cảm giác về chính mình, dạy cho cô rằng đau đớn là một phần thưởng, rằng tiền mua được mọi thứ và bào chữa cho mọi điều. Những khách hàng biết họ đang trả tiền cho một thứ mà đáng ra là được miễn phí, và đó là nỗi chán chường. Những phụ nữ biết rằng họ phải bán một thứ mà họ sẽ thích cho đi cả khoái lạc và bệnh tật, nó có tính hủy hoại. Cô không thể đơn giản là không làm gì cả và giả vờ như tất cả đều bình thường, rằng nó chỉ là một thời kì, một giai đoạn trong cuộc đời. Maria muốn quên nó, cô cần phải yêu – đó là tất cả, cô cần phải yêu.
Đôi khi mình cũng hay tự nghĩ người ta tìm kiếm điều gì ở tình yêu mà ai cũng có vẻ như đã từng mất mác nó và lại khao khát tìm lại. Người ta có nghĩ đến đau đớn và khoái lạc không? Vì lẽ dĩ nhiên tình yêu gắn liền với tình dục mà nghệ thuật của tình dục là nghệ thuật của sự phóng túng được kiểm soát. Có lẽ trong sự đau đớn họ tìm thấy được hạnh phúc và tự do như việc Eva đã không cưỡng lại được cám dỗ mà ăn trái cấm. Có những người đã đi rất sâu, đến những chỗ đen tối nhất của con người và không có cách nào dừng lại sự khao khát đó. Trả giá cho những tội lỗi của một người và trừng phạt cho những người phạm tội khác không phải là điều hấp dẫn phải không? Cái cách đi vào sự đau đớn và khoái lạc, những trò tàn bạo, sự khổ dâm nhưng lại không nhận thức được rằng họ đang sử dụng nỗi đau một cách sai lầm, và đó là điều rất tồi tệ. Đôi khi hiểu được cái đẹp của nỗi đau, vượt qua biên giới của thân xác, ta có thể tìm thấy ánh sáng linh hồn, nhưng nó phải đến từ nỗi đau do tự nhiên gây ra chứ không phải nhân tạo.
Mình đồng ý với quan điểm “có những nỗi đau hiển hiện và có thể chỉ bị lãng quên khi chúng ta vượt lên trên chính nỗi đau của mình.”
Sự tự do
Có lần trong một chuyến bay đêm, mình nhìn ra ngoài cửa sổ và thấy lấp loáng ánh đèn chi chít phía dưới, đô thị rực rỡ xa hoa phút chốc chỉ là những đốm sáng mờ mờ ảo ảo. Khi ở độ cao trên 2000m, mình chỉ nghĩ mình đang ở trong mây, nếu mình có cánh và bay được thì thế nào. Không gian bên trong này thật chật chội. Trong cuộc đời, mình ước gì mình có thể đạt được cảm giác không phụ thuộc, một sự tự do tuyệt đối. Trong một mối quan hệ, mình không bao giờ mất ai cả vì không ai sở hữu ai, mà đơn giản đó là sự lựa chọn bởi quyền tự do. Và trong cuộc hành trình tìm kiếm hạnh phúc, tất cả chúng ta đều bình đẳng như nhau: không có ai trong chúng ta được hạnh phúc. Còn yêu thế nào để tự do sẽ được định nghĩa thế nào? Paulo Coelho đã kể một câu chuyện như thế này trong quyển sách 11 phút.
Từ rất lâu rồi, có một chú chim. Vẻ đẹp lộng lẫy của chú khiến cho một người thiếu nữ vừa nhìn đã phải lòng. Miệng cô há to vì ngạc nhiên, trái tim cô đập mạnh, đôi mắt sang ngời hứng khởi, phấn khích. Cô ngưỡng mộ tôn sùng và rồi cô lo sợ, sợ rằng cô sẽ không còn có được những xúc cảm ấy với một chú chim khác. Và cô ghen tỵ với khả năng bay lượn của chú. Cô đặt một cái bẫy. Chú chim cũng đang yêu quay trở lại vào ngày hôm sau đã rơi vào bẫy và bị nhốt lại trong một cái lồng. Nhưng rồi một sự biến đổi kì lạ đã xảy ra, khi đã sở hữu chú và không cần phải theo đuổi chú nữa, cô bắt đầu mất đi hứng thú. Còn chú chim, đánh mất đi ý nghĩa của cuộc đời trở nên gầy yếu, xấu xí rồi chết đi.
Người phụ nữ buồn khổ vô cùng và dành thời gian nghĩ về chú chim đã từng đẹp đẽ đến nhường nào. Có lẽ chúng ta biết được ai là kẻ ích kỉ trong câu chuyện trên. Nếu cô cứ để chú chim đến rồi đi thì chắc hẳn cô sẽ yêu và ngưỡng mộ chú còn nhiều hơn. Một người nếu như không được sống như vốn dĩ nó phải thế rồi cũng sẽ lụi tàn và chết đi như chú chim kia.
Cũng giống việc khi yêu ai đó đừng kì vọng bất cứ đều gì, đừng nghĩ nhiều đến tương mà cứ sống trong hiện tại, cũng đừng ép buộc ai đó phải thay đổi vi mình. Có như vậy chúng ta mới đang tạo ra những hồi ức tốt đẹp. Nói theo cách thông thường thì mọi chuyện trên đời đều có lí do của riêng nó, người chúng ta gặp là những người chúng ta phải gặp, chúng ta cần chết và cần được tái sinh đầy cảm xúc.
"Những cuộc gặp gỡ đang chờ đợi chúng ta, nhưng một cách thường xuyên, chúng ta đã tránh không cho chúng đến. Cho dù, nếu chúng ta tuyệt vọng, nếu chúng ta không có gì để mất, hoặc nếu chúng ta tràn đầy nhiệt huyết với cuộc sống, thì bản thân những tiết lộ chưa được biết tới đó và cả thế giới của chúng ta đều đổi hướng.
Mọi người đều biết yêu như thế nào, bởi tất cả chúng ta đều được sinh ra với món quà tình yêu. Một số người có tài năng bầm sinh về lĩnh vực này, nhưng phần lớn chúng ta đều phải học lại, để ghi nhớ cách yêu, và mỗi người, không có ngoại lệ, đều cần phải thắp lên những đống lửa mừng của cảm xúc đã qua, để làm sống lại những niềm vui, nỗi buồn, những thăng trầm, cho tới khi họ có thể thấy được sợi dây kết nối vẫn tồn tại ẩn sau mỗi cuộc đối đầu mới; bởi vì luôn có một sợi dây kết nối như thế.”
Hạn Vũ